Δήμος Αγρινίου – Μια απόφαση για τα Δεκεμβριανά

 

του Λευτέρη Τηλιγάδα

Λίγες μέρες μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα και την είσοδο του ΕΛΑΣ στο Αγρίνιο, η ελληνική γη εκτός από την κυβέρνηση του Καΐρου υποδέχθηκε ως ελευθερωτές και τα βρετανικά στρατεύματα τα οποία, με επικεφαλής τον αντιστράτηγο Ρόναλντ Σκόμπι, πάτησαν το πόδι τους στον Πειραιά κι από κει (κυρίως μετά το Δεκέμβρη) εξαπλώθηκαν σιγά – σιγά σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας.

Στο Αγρίνιο είχε φτάσει ένα μικρό στρατιωτικό απόσπασμα, το οποίο είχε στρατοπεδεύσει στα ανατολικά λιοστάσια του Αγρινίου, ανάμεσα στην Καμαρούλα και τον Τροχό πριν την γέφυρα της Ερμίτσας και ήταν κάτω από την πολιτική καθοδήγηση ενός Bρετανού, ο οποίος διέμενε στο ξενοδοχείον «Ίλιον Παλλάς» στην αρχή της Ηλία Ηλιού

Οι Βρετανοί αντιμετωπίστηκαν αρχικά από τον κόσμο ως σωτήριοι σύμμαχοι, αλλά σταδιακά, διαφάνηκαν οι πραγματικές τους προθέσεις. Σκόπευαν να ελέγξουν τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και όχι απλώς να επιβλέψουν και να διατηρήσουν την ηρεμία. Τον Μάιο του 1944 σχηματίστηκε στο Λίβανο η ελληνική κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Έξι από τους υπουργούς προέρχονταν από το ΕΑΜ. Η συνεργασία της νέας κυβέρνησης φαινόταν να κυλά ομαλά, μέχρι που έφτασαν στο ζήτημα του ελληνικού στρατού. Οι προτάσεις που ήθελαν την κυριαρχία των «βασιλικών» στο στρατό απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από τους υπουργούς του ΕΑΜ, οι οποίοι αποζητούσαν μία πιο ισορροπημένη σύνθεση για την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Οι διαβουλεύσεις όμως δεν είχαν κανένα θετικό αποτέλεσμα.

Το Νοέμβριο του 1944, οι Βρετανοί πήραν την τελική απόφαση και απαίτησαν, μέσω της ελληνικής κυβέρνησης, τον άμεσο αφοπλισμό του ΕΛΑΣ. Την 1η Δεκεμβρίου 1944, δόθηκε η οριστική εντολή από τον αντιστράτηγο Σκόμπυ, για διάλυση των ανταρτικών ομάδων. Οι υπουργοί του ΕΑΜ αρνήθηκαν να υπογράψουν την απόφαση και παραιτήθηκαν. Η κατάσταση είχε πια εκτραχυνθεί και το ΕΑΜ, για να δηλώσει την υποστήριξή του στους υπουργούς, οργάνωσε συλλαλητήριο διαμαρτυρίας για τις 3 Δεκεμβρίου. Η κυβέρνηση έδωσε αρχικά τη συγκατάθεσή της, αλλά αργότερα το απαγόρευσε, αν και γνώριζε ότι το συλλαλητήριο θα πραγματοποιoύνταν ούτως ή άλλως.

Ήταν εμφανές πως η σύγκρουση ήταν προ των πυλών και όπως αποδείχτηκε, στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, οι αστυνομικές δυνάμεις άρχισαν να πυροβολούν μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, με αποτέλεσμα το θάνατο 33 διαδηλωτών και τον τραυματισμό άλλων 148. Παράλληλα ο στρατηγός Σκόμπυ προέβη σε διάγγελμα, ενώ άμεσες προσπάθειες για πολιτική λύση απαγορεύτηκαν από τον Τσώρτσιλ.

Οι μάχες τερματίστηκαν στις 5-6 Ιανουαρίου 1945 και ήταν η μοναδική περίπτωση κατά την οποία σημειώθηκαν πολεμικές συγκρούσεις τέτοιας έκτασης στην ελληνική πρωτεύουσα από δημιουργίας του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους (1830). Ήταν επίσης, η μόνη περίπτωση στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά την οποία συγκρούσθηκαν μεταξύ τους συμμαχικές δυνάμεις (ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και Βρετανοί).

Το Λαϊκό – ΕΑΜικό Δημοτικό Συμβούλιο Αγρινίου δεν μπορούσε να παραμείνει αμέτοχο σε αυτή κατάσταση. Σε έκτακτη συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 1944 τοποθετείται πάνω στις τραγικά γεγονότα των Αθηνών, καταγγέλλοντας την «αντεθνική», όπως την χαρακτηρίζει, «στάση της κυβέρνησης Παπανδρέου – Γλύξμπουργκ», καθώς και τη συνεργασία της «με δοσίλογους εθνοπροδότες», που «…βάφει τους δρόμους της ηρωικής πρωτεύουσας… στο αίμα αγωνιστών του λαού και της λευτεριάς…»
Η απόφαση – Ψήφισμα

Όλα αυτά καταγράφονται σε ομόφωνη απόφαση με αύξ. αρ. 7, που αναφέρει κατά λέξη τα εξής:

«Απόφαση αρ.7
Προς την Κ.Ε. και τα Κόμματα του Ε.Α.Μ., την Κ.Ε. του Ε.Λ.Α.Σ.
Συμμαχικάς αποστολάς, Κυβερνήσεις και Λαούς Συμμάχων Κρατών

»Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης Αγρινίου συνελθόν εκτάκτως σήμερα στις 12 του μηνός Δεκεμβρίου 1944 ύστερα από την αντεθνική στάση της Κυβέρνησης Παπανδρέου-Γλύξμπουργκ, που μόλις λίγο καιρό μετά την αιματόβρεχτη λευτεριά βάφει τους δρόμους της ηρωικής πρωτεύουσας σε συνεργασία με δοσίλογους εθνοπροδότες στο αίμα αγωνιστών του λαού και της λευτεριάς, ύστερα από την καθαρή επέμβαση στα εσωτερικά της ελεύθερης Ελλάδας, που τόσο συνέβαλλε σ’ ολόκληρο τον αγώνα κατά του φασισμού πιστά απ’ αρχή στο πλευρό των Συμμάχων Ενωμένων εθνών, παρά κάθε έννοια αυτοδιάθεσης σύμφωνα με το Χάρτη του Ατλαντικού και τις διακηρύξεις της Τεχεράνης ακόμη, το ότι σφαγιάζεται με κάθε μέσον ο πρωτοπόρος ηρωικός λαός της Αθήνας και του Πειραιά από τα στρατεύματα του Σκόμπι, που ήλθαν να συμβάλουν στην απελευθέρωση και όχι εις το να συμπληρώσουν την καταστροφή των Ούνων φασιστών, ύστερα από την εξέταση της όλης κατάστασης και έχοντας υπ’ όψει την ομόθυμη σταθερή αντίθεση και αγανάχτηση του λαού της πόλης μας προς ό,τι αντεθνικό δημιούργησαν οι Γλύξμπουργκ- Παπανδρέου- Σκόμπι
»ψ η φ ί ζ ε ι:

»Διαμαρτύρεται και καταδικάζει την αντεθνική και αντιλαϊκή στάση Παπανδρέου- Γλύξμπουργκ και την παράφρονη ενέργεια του Σκόμπι που καταπάτησε ανεξαρτησία και ελευθερίες του Ελληνικού Λαού και ζητεί παραίτηση Παπανδρέου, σχηματισμό δημοκρατικής κυβέρνησης που θα κατοχυρώσει τις λαϊκές ελευθερίες.

»Αποκρούει κάθε ξενική επέμβαση που θίγει την ανεξαρτησία της Χώρας μας, επιδοκιμάζει τις αποφάσεις της Κ.Ε. του Ε.Α.Μ. και του Ε.Λ.Α.Σ., σαν έκφραση του πόθου της πλειοψηφίας του Ελληνικού Λαού που αγωνίστηκε για τη λευτεριά της πατρίδας. Κηρύσσεται υπέρ της Δημοκρατίας.

»Στέλλει μήνυμα ομόθυμης συμπαθείας προς τον ηρωικό, πρωτοπόρο και αδάμαστο λαό της Αθήνας και του Πειραιά που στέκονται πάλι στις επάλξεις για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Πατρίδας.

Αναθέτει στο Δήμαρχο να διαβιβάση το ψήφισμα.
Ο Δήμαρχος Τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου»

(Κρατήθηκε η ορθογραφία του προτύπου)

Ντοκουμέντ0
Η σελίδα 438 του βιβλίου «Πρακτικών
του δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου των ετών 1944 – 1945»

Αντίγραφο της σελίδας 438 του βιβλίου «Πρακτικών του δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου των ετών 1944 – 1945», που φυλάσσεται στη γραμματεία του Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου (πρώην κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδας).

Πηγή : agriniostories.gr