Homo Sapiens και Ζωικό Βασίλειο ή ο Γρίφος του Δίποδου Ζώου

Νικολέτα Κατσακιώρη. Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. 
Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με το Ανυπότακτο Αγρίνιο

«Όσο ο Άνθρωπος συνεχίζει να είναι ο άσπλαχνος καταστροφέας των κατώτερων ζώντων όντων, δεν θα γνωρίσει ποτέ υγεία και ειρήνη. Γιατί όσο οι άνθρωποι κατασφάζουν τα ζώα, θα σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Πράγματι, αυτός που σπείρει τον καρπό του φόνου και του πόνου δεν μπορεί να δρέψει χαρά και αγάπη».

Πυθαγόρας ο Σάμιος (Σάμος 580 π.Χ. - Μεταπόντιον της Ιταλικής Λουκανίας 500 π.Χ.)

Η Yamini Narayanan (2017) αναφέρει, ότι η ανθρωποκεντρική «αποικιοκρατική» βιοπολιτική, ως μια ανθρωποκεντρική έννοια του (προνομιούχου) ανθρώπινου ιμπεριαλισμού έναντι των μη - ανθρωπίνων όντων και των φτωχών ανθρώπων παράγει μια «κατάσταση εξαίρεσης» για τα μη ανθρώπινα ζώα στις πόλεις, με βάση το κοινωνικοπολιτικό κατασκεύασμα ενός δυαδικού ανθρώπου / ζώου. Αυτή η κατάσταση εκδηλώνεται με την εξαίρεση των ζώων ως μη προσώπων και με τον άνθρωπο ως μη ζώο, όπου διά μέσου της αστικοποίησης δημιουργείται μια μοναδική ανθρώπινη απαίτηση «οικειοποίησης» της γης αποκλειστικά για τον άνθρωπο.
 Η έννοια της «ανεπισημότητας», μιας προσεκτικά παραχθείσας κατάστασης που είναι εξαιρετική για την επίσημη διακυβέρνηση και τον προγραμματισμό, νομιμοποιεί την άποψη ότι τα ζώα (και οι φτωχοί άνθρωποι) αντιμετωπίζονται ως «παραβάτες» στους αστικούς χώρους. (Narayanan 2017 σελ. 475)

Ο Haudricourt (2013) τονίζει πως οι σχέσεις με τα φυτά, τα ζώα και τα πράγματα εκφράζουν την εξέλιξη και κοινωνικοποίηση του ανθρώπου. (Segata, Jean; Lewgoy
2016, σελ. 29)
Ο Ingold (1994) προτείνει, ότι αυτό που καταλαβαίνουμε ως χαρακτηριστικό της ανθρωπότητας βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στην άρνηση της ζωοποίησης (ζωώδης φύση), η οποία αντιμετωπίζεται πάντα ως μια διάκριση σε σχέση με όλα αυτά που υποτίθεται ότι έχουν οι άνθρωποι - συμπεριλαμβανομένης της γλώσσας, της λογικής ή της ηθικής συνείδησης. Το κρίσιμο σημείο είναι, ότι αυτός ο ανθρωπομορφισμός προϋποθέτει ότι μόνο οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να συμβολίζουν και να διαφοροποιούνται μεταξύ τους μέσω της θέλησης και της συνείδησης. Το δύσκολο ερώτημα είναι, γιατί δεν αντιλαμβανόμαστε ότι οι γάτες ή τα σκυλιά ή τα άλλα ζώα είναι ξεχωριστά το ένα από το άλλο. Αποδίδουμε σε αυτά μια ομοιογένεια ειδικού χαρακτήρα με ένα ουσιαστικό στοιχείο, αυτό του βιολογικού προγραμματισμού - αυτό του ενός είδους - των οποίων οι μικρές διαφορές εμπίπτουν σε ένα περιορισμένο εύρος της μεταβολής των γενετικών ρυθμίσεων, την οποία ονομάζουμε φυλή. Με άλλα λόγια, τα μη ανθρώπινα ζώα είναι, για εμάς, φυσικά βιολογικά, ενώ ο άνθρωπος είναι βιολογικός και κάτι περισσότερο. Το κρίσιμο σημείο, είναι αυτή η ανυπόφορη ιδέα μιας ανθρώπινης εξαιρετικότητας. (Jean Segata, Bernardo Lewgoy σελ 28-29)

Ο Karlekar (2008) εξετάζει την ανθρώπινη επιθετικότητα και το σύνολο των σχέσεων μεταξύ ανθρώπινων και μη ανθρώπινων όντων και υποστηρίζει ότι η μαζική σφαγή αδέσποτων σκύλων στην Μπανγκαλόρ και αλλού στην Καρνατάκα το 2007 εμπεριέχει  πολιτιστικές / ψυχολογικές ρίζες σε μια νοοτροπία που έχει εξελιχθεί σε ένα σύμπαν ηθικής που έχουν δημιουργήσει οι άνθρωποι και που αποκλείει τα ζώα. Αυτό το σύμπαν αντικατοπτρίζει την καθοριστική επιρροή της ιουδο-χριστιανικής και αναγεννησιακής-ανθρωπιστικής παράδοσης στην εξέλιξη της νεωτερικότητας στη Δύση. (Karlekar 2008)
Αν πραγματικά πιστέψουμε ότι τα ζώα ΔΕΝ είναι ιδιοκτησία κανενός- από τα γαϊουδουράκια της Σαντορίνης και τα άγρια άλογα του Πεταλά μέχρι τα κατοικίδια και τους σκύλους/γάτες στους δρόμους της πόλης και της γειτονιάς μας- και αποδεχτούμε ότι συνυπάρχουμε για χιλιάδες χρόνια, ίσως αρχίσουμε να βλέπουμε την αμοιβαία συνύπαρξή μας από άλλη οπτική γωνία.

Εμείς πιστεύουμε στις παρακάτω αξίες για ΟΛΑ τα ζώα, μη εξαιρετέων των «αδέσποτων» σκύλων και γατών στο δήμο μας:

• Τα προστατευόμενα ζώα έχουν δικαίωμα ζωής.
• Τα ελεύθερα  ζώα έχουν δικαίωμα στη ζωή και στον οικότοπό τους.
• Τα ζώα, οι διασώστες και οι δημότες έχουν δικαίωμα να περιμένουν από το δήμο, την πολιτεία, τις οργανώσεις προστασίας των ζώων και τα δημοτικά καταφύγια των ζώων να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να προωθήσουν, να προστατεύσουν και να υποστηρίξουν τη ζωή των ζώων.
• Οι φορολογούμενοι και τα μέλη της κοινότητας έχουν το δικαίωμα να δαπανήσουν από την κυβέρνηση και το δήμο τους φορολογικούς πόρους για προγράμματα και υπηρεσίες, σκοπός των οποίων είναι να σώσουν και να βελτιώσουν τη ζωή όλων των ζώων.
• Οι φορολογούμενοι και τα μέλη της κοινότητας έχουν δικαίωμα πλήρους διαφάνειας του τρόπου λειτουργίας των δημοτικών καταφυγίων των ζώων.

ΔΕΝ πιστεύουμε στον ανθρωπομορφισμό των ζώων, στην εκμετάλλευσή τους, στην κακομεταχείριση και κακοποίησή τους.

Ο εθελοντισμός είναι αποδεκτός αλλά δεν αντικαθιστά την υποχρέωση της πολιτείας και των δήμων, όσον αφορά στη φροντίδα των «αδέσποτων» ζώων ενεργά, με οικονομικούς πόρους και με κατάλληλες δομές.

Προγράμματα στείρωσης, εμβολιασμού, τσιπαρίσματος και επιστροφής των «αδέσποτων» ζώων στο οικείο περιβάλλον τους όπου θα παρέχεται τροφή, καθαρό νερό και υγειονομική περίθαλψη μπορεί  να συμβάλει τα μέγιστα στην αντιμετώπιση του πολλαπλασιαμού των «αδέσποτων» ζώων, όχι βέβαια στη λύση του ζητήματος, διότι δεν υπάρχει απόλυτη λύση.

Επιπρόσθετα, ένα μεγάλο κεφάλαιο στην αντιμετώπιση των «αδέσποτων» ζώων, και όχι μόνο, είναι η εκπαίδευση μικρών και μεγάλων με σημείο αναφοράς ότι τα ζώα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φύσης και της ζωής μας (αστικής και αγροτικής), έχουν δικαιώματα και η συνύπαρξή μας συμβάλλει τα μέγιστα στην σωματική και ψυχική υγεία όλων μας (ζώων και ανθρώπων).

Ας συμβάλλουμε όλοι μας λοιπόν σε μια συλλογική προσπάθεια συνύπαρξης, αλληλεγγύης και αξιοπρεπούς συμβίωσης με το ζωικό βασίλειο και το φυσικό περιβάλλον μας, διότι μόνο έτσι θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε σε έναν ταλαιπωρημένο πλανήτη που ο Ηomo Sapiens νομίζει ότι του ανήκει.

Το να σε ακολουθήσει ένα αδέσποτο σκυλί στο σπίτι σου είναι σημάδι επικείμενου πλούτου. (Κινέζικη Παροιμία)

Βιβλιογραφία
HAUDRICOURT, André-Georges. 2013. “Domesticação de Animais, Cultivo de Plantas e Tratamento do Outro”. Série Tradução, 7. Brasília: UnB.
Ingold, Tim. 1994. “Humanity and Animality”. In: Tim Ingold (ed.), Companion Encyclopedia of Anthropology. Londres: Routledge, pp. 14-32.
Karlekar, Hiranmay. 2008. “Savage Humans and Stray Dogs Savage Humans and Stray Dogs A Study in Aggression”. SAGE Publications India.
Narayanan, Yamini. 2017. “Street dogs at the Intersection of Colonialism and Informality: ‘Subaltern animism’ as a Posthuman Critique of Indian Cities”. Environment and Planning D: Society and Space, Vol. 35(3) 475–494.
Segata, Jean; Lewgoy, Bernardo. 2016. “Animals in Anthropology”. VIBRANT - Vibrant Virtual Brazilian Anthropology, vol. 13, núm. 2, pp. 27-37.
Ιστοσελίδες

https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0263775816672860
http://www.redalyc.org/pdf/4069/406949383003.pdf
https://www.nokilladvocacycenter.org/no-kill-declaration.html