Η ελεύθερη επιλογή στα τραπεζοκαθίσματα της πόλης μου

Του Ανδρέα Γκουρνέλου | Ηλεκτρολόγου Μηχανικού
Υποψήφιος Δημ. Σύμβουλος με το Ανυπότακτο Αγρίνιο

Η Δημοτική Αρχή είναι για τα μεγάλα αλλά και για τα μικρά. Αποφασίζει για τους πολλούς και τον ένα. Η διάθεση προς εκμετάλλευση ελεύθερων δημόσιων κοινόχρηστων χώρων είναι ένα από αυτά τα θέματα που μπορεί κάποιος να ορίσει ως μικρο-μεγάλο. Μικρό διότι δεν έχει τη σημαντικότητα ενός έργου υποδομής – ιδίως κοινής ωφέλειας - και μεγάλο καθώς αφορά δυνητικά στο σύνολο των δημοτών.



Ο κανονισμός λειτουργίας κοινόχρηστων χώρων, που αφορά μεταξύ άλλων και στους όρους κατάληψης ελεύθερων χώρων προς εκμετάλλευση είναι μέλημα του ΟΤΑ και η εύρυθμη λειτουργία του έγκειται στην συνεργασία του τριγώνου ΟΤΑ - Δημοτική Αστυνομία - Πολεοδομία. Στο δήμο μας εχει γίνει από δεκαετίες ευρεία αστικοποίηση και την τελευταία δεκαετία η πόλη μαστίζεται από ανεργία. Δεν ξέρω αν η συνεπαγωγή ανεργία - ελεύθερος χρόνος - καφές λειτουργεί με τέτοιους όρους και ευθεία αναλογία πάντως τριγύρω υπάρχουν πολλά καφέ και χώροι εστίασης. Πάρα πολλά. Και αυξάνονται και πληθαίνουν. Καταπώς φαίνεται οι επιχειρηματίες (και μεγάλο τμήμα των συνδημοτών) έτσι αντιλαμβάνονται την αστική ανάπτυξη, όπου απουσιάζει εντελώς η έννοια της αειφορίας δηλαδή της οικονομικής ευρωστίας με ισότητα στην κοινωνική ένταξη, προστασίας του αστικού περιβάλλοντος και όρους καλής διακυβέρνησης της Πόλης με τον πολλαπλασιασμό αλλά το ταχύτατο ανοιγοκλείσιμο τέτοιων επιχειρήσεων. Από τη κοινωνικοπολιτική θεματική και συζήτηση φαίνεται να απουσιάζει εντελώς η αναφορά σε εκμετάλλευση ελεύθερων χώρων με πάρκα πρασίνου (αναψυχής, περιπάτου, διασκέδασης) ή/και επιστημονικά, διοικητικά, τεχνολογικά πάρκα ούτε καν τέτοιες προεκλογικές μέρες, έτσι για τα προσχήματα έστω.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία μεγάλη αλλαγή στη χρήση των ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων. Ο δημόσιος χώρος μετατρέπεται πολλές φορές σε χώρο κατανάλωσης και αυτό έχει εντυπωθεί στις νέες γενιές. Έτσι λοιπόν, εκλείπει από τη μνήμη τους, η διαβίωση σε δημόσιους χώρους, η χρήση τους ως τόπους ελεύθερης συνάντησης. Το νέο κοινωνικό status προωθεί τη διημέρευση σε ιδιωτικούς χώρους, όπου ο καθένας κρίνεται από το περιεχόμενο και την ποσότητα της κατανάλωσης και όχι από ποιοτικές αξίες (συντροφιά, παρέα, συλλογικότητα). Η κοινωνία μας έχει μετατραπεί σε «κοινωνία της επιδεικτικής κατανάλωσης» και θεωρείται πλέον αυτονόητο ότι μια πλατεία για να λειτουργήσει χρειάζεται εμπορικές χρήσεις. Με τη διείσδυση σε πολλούς τομείς της εμπορευματικής και καταναλωτικής λογικής οι δημόσιοι χώροι μετατρέπονται σε ημιιδιωτικές ζώνες ή σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις σε αμιγώς ιδιωτικές.
Η εμπειρία δείχνει πως η παραχώρηση όλο και περισσότερων ελεύθερων χώρων προς εκμετάλλευση, δηλαδή προς «ιδιωτικοποίηση» περιορίζει ή και αναιρεί την κοινή χρήση, αν και η διατήρησή τους είναι βασική υποχρέωση του Δήμου έναντι των πολιτών για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τους. Η αντίληψη να δίνονται αφειδώς άδειες κατάληψης ελεύθερων χώρων δείχνει την πολιτική αντίληψη και την κοινωνική προτεραιότητα.Είναι συνειδητή πολιτική επιλογή με πρόταγμα την «ιερή εντολή» για ανάπτυξη.
Στο Δήμο μας είναι πολλές οι περιπτώσεις που έχουν δημιουργηθεί περίκλειστοι χώροι καταστημάτων, μια θάλασσα τραπεζοκαθισμάτων, σε πλατείες, πεζοδρόμους, στοές (με ζαρντινιέρες, τελάρα, υαλοπετάσματα, κατακόρυφες τέντες, πέργκολες κ.λπ.) στο δημόσιο χώρο δημιουργώντας ένα δεύτερο μαγαζί περιορίζοντας ή καταργώντας την όδευση και έλευση παρά μη μόνο σε πελάτες• και όλα αυτά σε αμφιβόλου αισθητικής παρεμβάσεις.
Αναρωτιέται εύλογα κανείς, αν τα τέλη χρήσης - αν και όταν επιβάλλονται - εισπράττονται, αν οι έλεγχοι αιθαιρεσιών - αν και όταν γίνονται- εφαρμόζονται. Γιατί αν τα προηγούμενα γίνονται με κάποια αμέλεια ή/και επιπολαιότητα αφήνουν χώρο να αναπτυχθούν πελατειακές σχέσεις εξάρτησης και μικροδιαπλοκής. Και αν όλες οι αναφερθείσες καταλήψεις και η καθεμιά χωριστά είναι νόμιμη, είναι άραγε ηθικό και κοινωνικά αποδεκτό φαινόμενο; Να μην ξεχνάμε ότι η αισθητική είναι ηθική (του μέλλοντος) και προς το παρόν έχουμε εκλογες για το τώρα και το αύριο του τόπου.

Υ.Γ. Στη φωτογραφία απεικονίζεται ο πεζόδρομος της Ηλία Ηλιού πριν από 20 χρόνια περίπου. (Φωτογραφικό Αρχείο Γ. Κουτρουμπούση).